“De zee heeft altijd een grote aantrekkingskracht op mij gehad en ik wilde als kind altijd al aan zee wonen. Pas later ben ik gaan beseffen, dat mijn voorouders van beide kanten van de familie van oorsprong uit Nederlandse kustplaatsen als Scheveningen en Den Helder komen. De zilte zeelucht zit me dus in het bloed…”
Ilze Praagman | Fotografie & Schrijven
De zee heeft altijd een grote aantrekkingskracht op mij gehad en ik wilde als kind altijd al aan zee wonen. Pas later ben ik gaan beseffen, dat mijn voorouders van beide kanten van de familie van oorsprong uit Nederlandse kustplaatsen als Scheveningen en Den Helder komen. De zilte zeelucht zit me dus in het bloed. En uiteindelijk ben ik ook dicht bij de zee gaan wonen in de mooie stad Den Haag. Om de hoek waar ik woon, komt de tram, die me rechtstreeks naar de Scheveningse haven brengt als ik niet ga wandelen of fietsen. En in een kartonnen doos op de bovenste plank van mijn boekenplank, heb ik een verzameling oude ansichtkaarten met een serie over Scheveningen.
Ik raakte gefascineerd door de ansichtkaarten van uitgeverij Dr. Trenkler & Co. toen ik op een dag een oude ansichtkaart van het Binnenhof tegenkwam. Het is een zwart-wit foto van de galerij met pilaren voor het Senaatsgebouw. De ansichtkaart heeft een oude vergeelde kleur en er zit een vouw in. De ansichtkaart heb ik gekocht. En daarna heb ik nog veel meer mooie ansichtkaarten gevonden van het Binnenhof, Scheveningen en van Nederlandse klederdracht in de verschillende provincies.
Deze ansichtkaarten zijn soms al honderd jaar oud. Omdat kleuren foto’s erg duur waren in die tijd, waren de ansichtkaarten in zwart-wit of werden ze ingekleurd met waterverf. Er was bij de fabriek van Dr. Trenkler & Co. in Duitsland een grote fabriekshal met vrouwen die de hele dag ansichtkaarten inkleurden met waterverf. Maar wat ik zelf vooral mooi vind zijn de lithografische ansichtkaarten. Dit is een vorm van drukkunst door middel van een lithografische steen. Lagen kleur werden op de zwart-wit foto afgedrukt, waardoor een heel bijzonder effect wordt gecreeerd. De best behouden ansichtkaarten hebben een glanzend laagje, als vernis. Geen enkele ansichtkaart is dus hetzelfde. Elke ansicht is een klein kunstwerkje op zich. Indertijd trokken de fotografen voor Dr. Trenkler & Co. het land in, om de omgeving en de klederdracht vast te leggen. Dat was niet eerder gedaan, omdat de fotografie nog in de kinderschoenen stond. Op een enkeling na, deden de fotografen dit werk anoniem. Op de ansichtkaarten zul je dan ook geen naam vinden van de fotograaf die bijvoorbeeld een fotoreportage maakte van de bewoners van Volendam in klederdracht. Maar ook niet van de drukker of van de vrouw die de ansicht met de hand heeft beschilderd.
Het is een creatieve traditie die hele mooie mini-schilderijtjes heeft opgeleverd en een bijzonder tijdsbeeld weergeeft. Zoals is te zien in de serie van Dr.Trenkler & Co. over Scheveningen, aan de Noordzee. Op deze ansichtkaarten zie je de bewoners vrolijk in zee dobberen in badpakken met de armen en benen bedekt. Kinderen struinen over het strand langs platbodems die in het zand zijn vastgelopen. En oude zeevissers staan langs de kust met in hun handen visnetten en manden met de vangst van de dag.
Het is deze verzameling van ansichtkaarten die mij ertoe heeft aangezet om met andere ogen naar mijn eigen omgeving te kijken. En ik besefte dat ik in de voetsporen van deze traditie ook mijn eigen stad, Den Haag, in beeld wilde brengen. En zo gezegd, zo gedaan en zo is het ook gegaan. Ik wandel graag door de straten en parken van Den Haag en langs de Noordzee. En ik heb dan altijd een camera bij me. Mijn mobiele telefoon is het makkelijkst om mee te nemen. Maar geregeld neem ik ook mijn sony alpha camera mee. Of mijn Pentax Me Super, die ik heb gevonden in de kringloop winkel. Daarmee kan ik mooie analoge zwart-wit foto’s maken.
Af en toe post ik hier een foto, die ik heb gemaakt tijdens een wandeling, met een klein verhaaltje of een toelichting erbij. De foto’s van de Noordzee en de duinen die je hier kunt zien, heb ik gemaakt tijdens een wandeling naar de soefi tempel in Katwijk aan Zee. Ik was een beetje verdwaald en ben toen langs de kust gaan wandelen. Het Hollandse licht was toen zo verrassend mooi, dat ik mijn camera uit mijn zak heb gehaald om een paar foto’s te maken. En nu ben ik dankbaar voor de herinnering die is vastgelegd.
